هورمون شناسی

هورمونها نوعی از مواد شیمیایی هستند که در بدن نقش پیام رسان را بازی می کنند. مثلا وقتی کسی در محیط گرم قرار می گیرد و آب بدنش را به شکل تعریق از دست می دهد و یا در شرایطی قرار دارد که آب به اندازه کافی نمی نوشد، بدن باید میزان از دست دادن آب را کاهش دهد و آب را ذخیره کند. برای اینکار باید مثلا مقدار ادرار را تا جای ممکن کم کند و به اصطلاح ادرار را غلیظ نماید. این فرمان از مغز توسط هورمون ADH یا آنتی دیورتیک هورمون یا هورمون کاهنده میزان ادرار انجام می پذیرد. یعنی غده هیپوفیز در مغز این ماده را آزاد می کند و این ماده روی کلیه اثر می کند و آنها را وا می دارد که در دفع ادرار صرفه جویی کنند. یک بیماری وجود دارد به نام دیابت بی مزه که در این بیماری تولید یا ترشح هورمون ADH اشکال دارد. در نتیجه کلیه ها مقادیر زیادی آب دفع می کنند و میزان ادرار بیمار حتی به بیست لیتر در روز می رسد(مقدار طبیعی ادرار در شرایط متعارف در یک فرد بالغ سالم نیم تا یک و نیم لیتر است). در این مورد و بسیاری موارد دیگر پزشک معالج نیاز به دانستن مقدار ADH بدن دارد. این هورمون به میزان کمتر از 5 پیکو گرم در هر سی سی خون وجود دارد. جهت یادآوری پیکوگرم یعنی هزار میلیاردیوم گرم به عبارت دیگر هزار میلیارد پیکو گرم می شود یک گرم.

امیدوارم از این مثال  به اهمیت بخش هورمون شناسی آزمایشگاه پی برده باشید. اندازه گیری مواد با این مقدار کم کاری بسیار دشوار و دقیق است و به تجهیزات ویژه و افراد متخصص و با تجربه نیاز دارد. از طرف دیگر دقت و صحت نتایج آزمایشگاهی برای تشخیص دقیق و درست بیماری بسیار مهم و ضروری است. بنابراین بخش هورمون شناسی از بخش های بسیار مهم آزمایشگاه می باشد که در تشخیص و درمان بیماران اهمیت ویژه دارد.

در آزمایشگاه سروش با استفاده از تجهیزات و مواد درجه یک و به کارگیری نیروهای متخصص PHD و فوق لیسانس سعی شده است که نتایج دقیق و قابل اعتماد حاصل شود و حداکثر کمک به بیمار و پزشک صورت بگیرد.

میکروب شناسی

1- آزمایشات قارچ شامل fwugi – petrospcre – Erithraswe
2- آزمایشات کشت میکروبی شامل کشت خون – ادرار – مدفوع – زخم واژن – مجرار پروستات و مایعات پروستات
3- آزمایشات تشخیص سل (BK) کشت و مستقیم BK شامل نمونه های خلط و ادرار ، زخم ، خون
4- انجام تست مورفین : 10 تستی شامل داروها و مواد مخدر
5- انجام تست PKU , RS , Bence jones
6- تشخیص باکتری و خواندن گالری میگروبها توسط نرم افزار کامپیوتری (api)
7- انگل شناسی

دستگاه QIAGEN

استخراج محتوای ژنتیکی اعم از DNA و RNA از نمونه های مختلف بیماران با بازدهی بالا در آزمایشگاه های تشخیص طبی مرحله حساس و پر خطری است از اینرو روش های برای اتوماتیک کردن این مرحله در آزمایشگاه های مولکول ابداع شده اند . ماشین استخراج آ پ ت در واقع یک رباط پیشرفته برای جداسازی رشته اهی اسید نوکلنیک در زمان کم و با کارایی با نسبت به روش استخراج به وسیله کاربر است . در این روش مهارکننده های PCR حذف می شوند و در نتیجه ماده استخراج شده کیفیت و کمیت بالاتری نسبت به روش های قدیمی تر دارد و از این لحاظ نتایج قابل اعتمادتری به دست می آید از طرفی دیگر احتمال آلودگی کاربر با عوامل بیماری زا و انواع ویروس های پر خطر کاهش می یابد . از دیگر فواید برجسته این رباط در آزمایشگاه ، تشخیص عدم آلوده شدن نمونه های بیماران مختلف با یکدیگر است درحالی که در حالت استخراج انسانی باید حتما از منفی استفاده شود تا در مورد صحت و نبود آلودگی اطمینان حاصل گردد .

دستگاه Hydrasis

این دستگاه یک دستگاه الکتروفورز ژل آکاروز نیمه اتومات است که جهت اتومانیزه کردن بسیاری از تست های الکتروفورزیس و ایمونوفیکساسیون طراحی شده و تمامی مراحل و فازهای الکتروفورز را به صورت اتومات انجام میدهد . سیستم ژل الکتروفورز این دستگاه قادر به تشخیص و شناسایی انواع ساب تایپ ای پروتئین ها و هموگلبین می باشد همچنینی با پروسه ایزوالکتریک فوکوزینگ (IEF) قادر به تشخیص برخی دیگر از تستهای اختصاصی می باشد . و می توان ساب تایپ های لیپوپروتئین ها و روتنین های بنزجونز و CSF isoelectric focusing و برخی اختلالات هموگلبین ها را تشخیص داد.

دستگاه computer – Aided sperm Analysis

در اوایل دهه 1970 میلادی ، محققان به تکنیک جدیدی برای آنالیز اسپرم دست یافتند . این تکنیک که به تکنیک CASA معروف می باشد .
Computer – Aided sperm Analysis( آنالیز اسپرم توسط کامپیوتر ) تعریف گردیده است .
در سال های اخیر با توجه به پیشرفت های حاصل در عمل کامپیوتر و فراگیر شدن کامپیوتر های WHO این تکنیک به یک روش رایج درآزمایشگاه های سراسر دنیا تبدیل شده و تنها روش اتوماتیک جهت آنالیز اسپرم مورد تایید و تبیین شده WHO می باشد . از مزایای استفاده از این روش می توان یکسان بودن جواب های بدست آمده از آنالیز اسپرم توسط افراد مختلف دقت بسیار بالا و محاسبه کمی و دقیق پارامترهای موردنظر WHO، سرعت بالای انجام آنالیز و … نام برد . اساس آنالیز داینامیکی اسپرم در این روش به شرح زیر است :
ابتدا نمونه اسپرم پس از گذر از مرحله Liquefaction در دمای 37 درجه ، مستقیما روی یک لام قرار می گیرد سپس لام مورد نظر زیر میکروسکوپ قرار گرفته و تصویر فیلدها توسط یک دوربین به کامپیوتر منتقل شده و توسط نرم افزاری بسیار پیجیده و قدرتمند آنالیز می گردد .
نرم افزار ابتدا اسپرم ها را بر اساس اندازه ، اختلاف دانسیته رنگ ، بیضوی شکل بودن و میزان مدور بودن آنها تشخیص داده سپس یک زمان ثابت ( یک ثانیه ) از حرکت آنها فیلم برداری می نماید . در این یک ثانیه در 50 زمان مختلف ( فرکانس نمونه برداری Hz50) از محل اسپرم ها نمونه برداری کرده و مسیر حرکتی تک تک آنها را ترسیم می نماید سپس پارامترهایی که ذیلا توضیح داده شده برای تک تک اسپرم ها محاسبه می گردد .
سرعت اسپرم ها در مسیرهای واقعی طی شده VCL : Velocity of Curved Line
سرعت میانگین حرکت اسپرم ها VAP : Velocity of Average Path
سرعت حرکت مستقیم اسپرم ها VSL : Velocity of Straight Line
درصد مستقیم الخط بودن حرکت اسپرم ها STR : Straightness =VSL/VAP ×100
درصد خطی بودن حرکت اسپرم ها LIN : Linearity = VSL/VCL ×100
دامنه نوسانات حرکت اسپرم ها ALH : Lateral amplitude
فرکانس نوسانات اسپرم ها BCF : Beat frequency
سپس از روی این مقادیر و مقادیری کهWHO برای آنها تعیین کرده ، اسپرمها را با دقت در چهار کلاس حرکتی C , B , A و D کلاس بندی می نماید که :
– کلاس A: اسپرمهای با حرکت رو به جلوی سریع یا Fast progressive (Grade4)
– کلاس B: اسپرم ها با حرکت رو به جلوی آهسته یا progressive (Grade3)
– کلاس C: اسپرم ها دارای حرکت ولی نه رو به جلو یا Non progressive (Grade2)
– کلاس D: اسپرم های بدون حرکت یا با حرکت نوسانی درجا یا Non motile(Grade1)
– Round Cell ها : سایز اجزا غیر از اسپرم (غالبا WBC)
و نیز شمارش اسپرم ها را تحت عنوان Concentration که چگالی یا دانسیته اسپرم هاست با واحد Million/ml گزارش می نماید .
در مبحث morphology اسپرم ها نیز این سیستم از رنگ آمیزی Diff-quick جهت آنالیز مورفولوژی دقیق اسپرم ها استفاده می نماید .
طول ، عرض ، نسبت طول به عرض و شکل سر اسپرم ها از نظر مورفولوژی بررسی شده و اسپرم ها در دو کلاس Normal و Pathology دسته بندی می گردند . ضمنا طول ، عرض ، محیط و مساحت Neek اسپرم ها و طول و زاویه اتصال Tail اسپرم ها محاسبه شده و گزارش می گردد .
جهت تصمیم گیری در مورد وضعیت اسپرموگرام بیمار مقادیر نرمال به شرح زیر ارائه می گردد :
نتیجه گیری :
Volume > 1,5 ml
pH : 7,2 – 8
Concentration :> 15M/ml
Round Cell :<1 32%
Class A + Class B + Class C or Live ratio >40%
Normal Morphology > 20%

دستگاه Elcsys 2010

مختصری از عملکرد دستگاه :
کاملا اتومات – برای آنالیزهای ایمنواسی این دستگاه برای تست های بسیار متنوع ( هورمون ها فاکتورهای خونی ، تومور مارکر – ویروس ها و …) بکار می رود . یک بخش نرم افزاری و یک بخش سخت افزاری دارد .
به علت عملکرد دستگاه با روش الکتروکمی لومینسانس این دستگاه دارای بالاترین کیفیت انجام تست و جوابدهی و تکرار پذیری در بین دستگاه های موجود می باشد و با توجه به سیستم stat موجود در دستگاه انجام اختصاصی ترین تست ها به صورت اورژانسی امکان پذیر می باشد .
این دستگاه قادر به خوانش 86 تست در ساعت می باشد و با توجه به این که تمام اطلاعات مربوط به Reagent و تست و کنترل به صورت اتوماتیک توسط بارکد وارد نرم اقزار سیستم می شود امکان خطای دستی به حداقل می رسد .

دستگاه minividas Analyzer

اساس عملکرد این دستگاه ایمنوفلورسانس می باشد روش خوانش دستگاه ELFA (Enzyme LineleinyImmunoFloresens Assay) می باشد .

این دستگاه بعد از Sample کردن Strip تمام واکنش های آنزیمی را در خود استریپ انجام میدهد . Strip مورد استفاده شده در این دستگاه شامل تمام جایگاه های خوانش و انکوبه انجام می دهد .

ویژگی ای که این دستگاه را متمایز می سازد :

دقت این دستگاه 99% بوده و تگرار پذیری منفی ندارد . بخاطر بسته بودن استریپ مورد استفاده شده می دهد . Stripدستگاه ( حداقل آلودگی و عوامل محیطی موثر روی آزمایش) به حداقل میزان خود می رسد . از خصوصیات برتر این دستگاه این است که به صورت مولکولی Scan می کند و تفاوت مولکولی فلورسانس را به صورت عدد می دهد .

خونشناسی یا هماتولوژی

در این بخش یک آزمایش عمده به نام CBC انجام می شود. CBC مخفف Cell Blood Count یا شمارش سلول های خون است و خود شامل دهها عدد و پارامتر می شود که تعداد و انواع گلبولهای سفید، تعداد و ابعاد گلبولهای قرمز و تعداد و ابعاد پلاکت های خون جزء آن است. آزمایشات معروف دیگر این بخش آزمایش گروه خون و بررسی های مختلف عملکرد خون و …. می باشد.

برای انجام آزمایش CBC دستگاههای خودکار بسیار متنوعی در جهان وجود دارد که قیمت آنها از بیست میلیون تومان تا هفتصد میلیون تومان متفاوت است. تفاوت قیمت این دستگاهها به سرعت، دقت و پارامترها و کیفیت مربوط می باشد. از معروفترین برندهای این دستگاهها به برند Sysmex ژاپن و Coolter آمریکا و Mytec سوئیس می توان اشاره کرد.

آزمایشگاه سروش از دو دستگاه Mytec و یک دستگاه erma ژاپنی استفاده می نماید که در واحد اورژانس آزمایشگاه و بخش هماتولوژی کار می کنند.

 

Microwave tissue

این دستگاه جهت پروسس کردن بافت مورد استفاده قرار می گیرد سیستم آن سیستم ماکروویو صنعتی است . سنسورهای مختلفی که دارد از آسیب دستگاه به پرسنل و بافت ها جلوگیری می کند و علاوه بر پروسس بافت از این دستگاه برای دکلسیفیه و فیکس کردن و رنگ آمیزی های خاص و آنتی ژن رتریونینگ که برای ایمونو هیستو شیمی به کار می رود می توان استفاده کرد . زمان پروسس کردن را بسیار کوتاه می کند به طور مثال بیوپسی های کوچک را در عرض 1 ساعت پروسس می کند و به دلیل سیستم ماکروویو بافت ها بهتر پروسس می گردند .

بیوشیمی

اساس هر آزمایشگاهی بخش شیمی است. بیوشیمی یعنی شیمی زندگی. در این بخش آزمایشات متداول و معروفی مثل قند، چربی های مختلف، اوره، کراتئین، اسید اوریک،آهن کلسیم، فسفر، انواع ویتامین ها مثل B12، ویتامین Dو … انجام می شود. امروزه این آزمایشات  توسط دستگاههای اتوماتیک انجام و توسط کارشناسان نظارت می گردد.

یعنی اپراتور مربوطه نمونه بیمار و مواد شیمیایی مورد نیاز را در دستگاه قرار داده و آزمایشات درخواستی را وارد می کند و دستگاه پس از مدت لازم جوابها را بدست می دهد. جوابها توسط اپراتور کنترل شده و اگر نیاز به تکرار وجود نداشته باشد، آنها را به بخش جوابدهی تحویل می دهد. به این دستگاهها اتوآنالیزر می گویند.

آزمایشگاه سروش از دو اتوآنالیزر فرانسوی کنزا و آمریکایی chemwell استفاده می نماید.